Nhận thức rõ thiết chế văn hóa là yếu tố quan trọng trong xây dựng nông thôn mới, thúc đẩy phong trào văn hóa cơ sở phát triển, 5 năm qua, huyện Ðạ Tẻh đã nỗ lực xây dựng đồng bộ, hoàn thiện hệ thống nhà văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng (SHCÐ) ở cơ sở. Qua đó, góp phần đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ văn hóa, không ngừng làm phong phú đời sống tinh thần của Nhân dân.
Nhà sinh hoạt cộng đồng Tổ dân phố 4A - thị trấn Đạ Tẻh thu hút hàng trăm người dân thay phiên nhau luyện tập thể thao hàng ngày. Tổ có đến 6 đội bóng chuyền hơi đủ mọi lứa tuổi. Ảnh: Quỳnh Uyển
Hoàn thiện thiết chế văn hóa cơ sở
Thực hiện 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, trong đó có tiêu chí 6 (xây dựng thiết chế văn hóa) và tiêu chí 16 (đời sống văn hóa cơ sở), các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương huyện Đạ Tẻh luôn chú trọng quan tâm việc bố trí quỹ đất, quy hoạch, xây dựng các thiết chế văn hóa, thể dục, thể thao gắn với “Phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Cùng với thành quả 10/10 xã của huyện đã về đích nông thôn mới, hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở cũng dần được hoàn thiện.
Nếu năm 2013 toàn huyện chỉ có 2/10 xã có nhà văn hóa là xã Quốc Oai và xã Đạ Lây, thì đến nay đã có 10/10 xã có nhà văn hóa - khu thể thao đạt chuẩn. Các nhà văn hóa xã được trang bị đầy đủ cơ sở vật chất: bàn, ghế, bộ trang trí khánh tiết, bộ trang âm… phục vụ có hiệu quả nhu cầu vui chơi, giải trí của Nhân dân. Là nơi thường xuyên tổ chức các hoạt động học tập cộng đồng, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thông tin, thể dục, thể thao phục vụ bà con nhân dân trên địa bàn xã. Năm 2013, toàn huyện có 78/106 thôn, tổ dân phố có nhà sinh hoạt cộng đồng, thì đến nay đã có 102/106 thôn, tổ dân phố đã có nhà SHCĐ. Các nhà SHCĐ đều được trang bị đầy đủ bàn, ghế, phông, màn, loa... Thông qua hoạt động của nhà SHCĐ thôn, tổ dân phố, Nhân dân đã tiếp thu kịp thời những chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, những tiến bộ khoa học kỹ thuật, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn, phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống trong quan hệ ứng xử, giao tiếp.
Bên cạnh đó, huyện đã có nhiều chính sách khuyến khích, kêu gọi đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nhiều nguồn lực để đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tinh thần, rèn luyện sức khỏe cho Nhân dân. Đến nay, đã xây dựng được 5 sân bóng đá mini cỏ nhân tạo, 2 sân tennis, 1 nhà thi đấu đa năng, 2 hồ bơi, 1 cơ sở tập luyện bóng bàn, 2 cơ sở tập luyện võ thuật, 1 cơ sở thể dục thẩm mỹ, 1 cơ sở tập luyện yoga...
Phát huy hiệu quả công năng phục vụ đời sống Nhân dân
Nếu cơ sở vật chất là phần “xác” của một thiết chế văn hóa cơ sở, thì những hoạt động ở đó mới làm nên phần “hồn” của nó. Dù chỉ là ngôi nhà cấp 4 nhỏ hẹp, rộng chừng 50 m2 nằm trên diện tích 300 m2, nhưng hàng ngày nhà SHCĐ Tổ dân phố 4A, thị trấn Đạ Tẻh thu hút hàng trăm lượt người dân đủ mọi lứa tuổi đến tập luyện thể dục, thể thao. Đều đặn 4g30 sáng và 3g30 chiều có đến 6 đội bóng chuyền hơi trong thôn thay nhau tập luyện, rèn luyện sức khỏe. Mới đây, tổ lắp thêm 3 bóng đèn cao áp để phục vụ Nhân dân chơi thể thao vào buổi sáng sớm và buổi tối.
Các nhà SHCĐ của huyện vừa là nơi hội họp, tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phổ biến kiến thức khoa học - kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất; vừa là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao; là địa điểm sinh hoạt của các CLB như: CLB Gia đình văn hóa, CLB Phòng chống bạo lực gia đình, CLB Đàn hát dân ca, CLB Thơ ca, CLB võ thuật, đàn hát dân ca, đội văn nghệ, CLB bóng chuyền hơi, dưỡng sinh của người cao tuổi... Các CLB đã thu hút đông đảo hội viên tham gia, tạo ra sân chơi bổ ích cho nhiều đối tượng, góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần, thể chất cho Nhân dân, đồng thời tìm kiếm, phát hiện những hạt nhân nòng cốt, những nhân tố mới, kinh nghiệm hay, nhằm thúc đẩy phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao trong quần chúng.
Từ đó, hàng năm từ huyện đến xã đã tổ chức gần 30 giải thể thao dành cho các lứa tuổi và trong công nhân viên chức, thu hút gần 700 vận động viên và hàng chục ngàn cổ động viên tham gia. Cử các vận động viên tham gia các giải cấp tỉnh để giao lưu học hỏi, nâng cao trình độ và đoạt nhiều giải cao như điền kinh, cờ vua, bóng chuyền, thể thao người cao tuổi. Toàn huyện có 11/11 xã, thị trấn trong huyện đã phát động và tổ chức thực hiện xây dựng xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị và xây dựng thôn, tổ dân phố kiểu mẫu; 81/81 thôn, 25/25 tổ dân phố có quy ước khu dân cư đã được phê duyệt; 99/106 thôn, tổ dân phố đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa (chỉ còn 5 thôn, 2 tổ dân phố chưa đạt); 10/10 xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới, thị trấn Đạ Tẻh đạt chuẩn văn minh đô thị.
Nâng cao hiệu quả hoạt động
Tuy nhiên, việc khai thác tổ chức và phát huy hiệu quả hoạt động thiết chế văn hóa còn hạn chế, số nhà văn hóa, nhà SHCĐ phát huy hiệu quả, công năng như Tổ dân phố 4A chưa nhiều. Vẫn còn tình trạng thiết chế văn hóa cơ sở chủ yếu là nơi hội họp, phổ biến chính sách pháp luật theo định kỳ hàng tháng, hàng quý; nội dung, phương thức hoạt động còn nghèo nàn; trang thiết bị hoạt động văn hóa, thể dục thể thao còn thiếu về số lượng, chưa đảm bảo chất lượng. Vẫn còn ít nhà văn hóa, nhà SHCĐ thường xuyên đóng cửa, chỉ mở cửa khi họp dân hoặc mít tinh kỷ niệm các ngày lễ lớn; có nơi mỗi quý chỉ mở cửa đôi lần, tồn tại tình trạng “không có thì thiếu, có thì thừa”.
Lý do khách quan do sự phát triển công nghệ với nhiều loại hình, phương tiện giải trí làm cho người dân có nhiều lựa chọn như điện thoại thông minh, truyền hình kỹ thuật số... dẫn đến khó thu hút họ tham gia vào các hoạt động chung của cộng đồng. Sự tiếp biến văn hóa trong thời đại hội nhập làm cho thị hiếu, hình thức giải trí của một bộ phận cư dân nông thôn thay đổi, đặc biệt là lớp trẻ. Nguyên nhân chủ quan là do một số nhà SHCĐ diện tích sử dụng nhỏ hẹp, cơ sở vật chất, trang biết bị chưa đầy đủ; cán bộ, công chức làm quản lý văn hóa cấp xã, thôn phải làm việc kiêm nhiệm… nên phương thức hoạt động còn đơn giản, hiệu quả chưa cao, thiếu sinh động, hấp dẫn. Vì vậy, chưa phát huy được hết công năng sử dụng, hiệu quả hoạt động chưa đồng đều giữa các nhà SHCĐ trên địa bàn huyện - ThS.Trần Viết Danh, Phụ trách Phòng Văn hóa - Thông tin huyện thẳng thắn nhìn nhận.
Một thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở muốn hoạt động có hiệu quả phải hội đủ 4 yếu tố: cơ sở vật chất, bộ máy tổ chức - nhân sự, quy chế hoạt động, nguồn kinh phí. Có cơ sở vật chất khang trang chưa đủ mà còn phải có nhân lực quản lý điều hành, có con người lên kế hoạch hoạt động cho từng năm, từng tháng, từng tuần và có bộ máy tạo sức hút, lôi cuốn quần chúng tham gia thì thiết chế văn hóa cơ sở mới phát huy hết công năng.
QUỲNH UYỂN - baolamdong.vn